Lực lượng doanh nhân Việt Nam đã thực sự trở thành một phần cấu thành quan trọng của nền kinh tế đang hội nhập. Họ góp phần làm nên sự chuyển đổi và tăng trưởng của nền kinh tế nói trên. Vai trò quan trọng này được lý giải bởi những thiên chất mà những nhà kinh doanh mới có.

Trước hết, họ là những người thấy được cơ hội làm giàu. Cơ hội này tồn tại ở Mỹ, ở châu Âu, châu Phi. .. và cả ở trong nước. Chúng biểu hiện dưới nhiều dạng khác nhau, nhưng chủ yếu ở những nhu cầu còn bỏ ngỏ, những sở thích có thể phát sinh hoặc những khả năng đáp ứng tốt hơn, rẻ hơn những nhu cầu đang có. Vấn đề là không phải ai cũng có thể nhận biết những nhu cầu những cơ hội này một cách chính xác và kịp thời. Rủi ro hơn, chính sách phát triển kinh tế còn có thể được xây dựng theo mong muốn chủ quan dẫn đến việc nhiều ngành sản xuất không tiêu thụ được hàng hóa của mình. Của cải được làm ra theo mô hình quan liêu như vậy chỉ mang lại những chi phí chứ không hẳn là sự giàu có. Ví dụ, nếu người tiêu dùng ở châu Âu đang thích những chiếc áo màu xám, nhưng chúng ta lại xuất sang những chiếc áo màu vàng, thì sự phá sản gần như đã được hoạch định từ trước. Như vậy, quan trọng là phải nắm vững thị trường. Và nhà kinh doanh bao giờ cũng cảm nhận được thị trường tốt hơn những người khác

Hai là, nhà kinh doanh có thể kết hợp được các nguồn lực để làm ra sản phẩm cần thiết cho thị trường. Ví dụ, muốn xuất khẩu được nhiều đồ gỗ sang Hoa Kỳ, rất nhiều nguồn lực sẽ phải được huy động. Sơ bộ chúng ta có thể kể ra một số nguồn lực sau đây: 1. Nguồn lực về tài chính; 2. Nguồn lực về nguyên liệu (Nên nhớ rằng nước ta đóng cửa rừng, nên muốn có gỗ để sản xuất phải nhập khẩu từ nước ngoài); 3. Nguồn lực về kỹ năng xử lý gỗ, thiết kế đồ gỗ và làm đồ gỗ; 4. Nguồn lực về kiến thức pháp lý và thị trường, v.v...

Ngày nay, chúng ta đang nói nhiều tới mô hình kết hợp 4 nhà với nhau để làm kinh tế (nhà nông, nhà quản lý nhà khoa học, nhà doanh nghiệp). Tuy nhiên, nhiều nhà như vậy có thể sẽ rất vui nhưng vấn đề thì chưa chắc đã giải quyết được. Lý do là vì lợi ích của các nhà này chưa chắc đã gắn chặt với nhau. Sự gắn kết như vậy chỉ có thể xảy ra dưới tác động của nhà kinh doanh. Và cần đến bao nhiêu nhà thì nhà kinh doanh sẽ huy động bấy nhiêu. Tại sao cứ phải nhất thiết là bốn nhà mà không phải là ba hoặc không phải là năm?? Thiếu nhà kinh doanh thì không khéo bao nhiêu nhà cũng ai ở nhà nấy mà thôi.

Ba là, nhà kinh doanh dám chấp nhận rủi ro. Khả năng chấp nhận rủi ro là một bản tính quan trọng của nhà kinh doanh. Trên thương trường, rủi ro gắn với lợi nhuận. Rủi ro càng cao thì lợi nhuận cũng sẽ càng cao. Tại sao không ít người Việt chúng ta chỉ thích gửi tiền tiết kiệm vào ngân hàng hoặc mua vàng cất vào trong tủ hơn là tổ chức kinh doanh hoặc đầu tư? Đơn giản là vì phần lớn chúng ta không phải là các nhà kinh doanh. Phần lớn chúng ta không dám chấp nhận rủi ro. Tuy nhiên, cũng phải thấy rằng lực lượng doanh nhân của nước ta chỉ mới bắt đầu hình thành trở lại trong thời kỳ đổi mới. Mới ngày hôm qua không ít người trong số họ có thể vẫn còn bắn súng thạo hơn tiếp thị; cạo bàn giấy nhanh hơn tính toán lỗ lời; nấu phở giỏi hơn bán phở... Ngày hôm nay, họ đã là những doanh nhân.

Chính vì vậy, số doanh nhân thành công rất nhiều, nhưng số doanh nhân thất bại cũng không phải là ít. Và những hiện tượng như sự giàu có đến nhanh đến mức sự sang trọng chưa theo kịp; sự chấp nhận rủi ro xảy ra nhiều khi do hạn chế về tri thức hơn là do sự nhạy cảm trong kinh doanh... là những điều có thật.

Tuy nhiên, như đối với một lực lượng xã hội đang được hình thành chưa lâu, những điều nói trên là khó lòng tránh khỏi. Cái chính là đội ngũ doanh nhân Việt Nam đang vượt qua những khuyết tật của "căn bệnh vàng da" sau sinh trưởng và lớn mạnh hàng ngày. Họ là phần cấu thành không thể thiếu của một nền kinh tế năng động và hiệu quả.